Mijn werkgever (en eigenlijk mijn vorige ook) heeft een tijdje een stop gezet op alle opleidingen. Het ging slecht in de IT: de broekriem moest worden aangehaald en een van de quick-wins is dan het opleidingsbudget. Het is makkelijk om hier kritiek op te hebben maar feit is dat opleidingen duur zijn en dat ik liever heb dat ze op mijn opleidingsbudget bezuinigen dan op mijn salaris. En als het niet te lang duurt is de impact op je kennisnivo ook nog wel te overzien.
De opleidingsstop heeft ook inderdaad niet zo lang geduurd. Dat hij in mijn geval aansloot bij een soortgelijke stop bij mijn vorige werkgever is mijn huidige werkgever natuurlijk niet kwalijk nemen.

Maar goed, op een gegeven moment mochten er weer cursussen gevolgd worden en mijn afdeling besloot dat al zijn mensen minimaal MCSA (Microsoft Certified System Administrator) op basis van Windows 2003/XP moesten worden. Iedereen is zodoende een opeidingstraject ingeschtoten. Dat gebeurde niet op de gebruikelijke manier door mensen eerst een paar dagen op cursus te sturen, waarna ze zich via zelfstudie verder voorbereiden op het examen. Het moest nu volledig in zelfstudie en eigen tijd. Iedereen krijgt de Self Paced Training Kit van Microsoft Press (de bekende dikke blauwe boeken) en toegang tot een e-learning site op het internet: gaan met de banaan. In kosten scheelt het natuurlijk enorm. De dure dagcursussen ben je kwijt bovendien kun je je mensen volledig blijven inzetten. Ook hier is het makkelijk om kritiek te hebben maar ook hier vind ik weer: liever mijn opleidingen dan mijn salaris.

Waar het hier om gaat is dat de nieuwe aanpak twee studietrajecten kende: een traditionele met een boek en een met behulp van e-learning. Welk methode zou het meest effectief blijken? Vulden ze elkaar aan? Of zou er een duidelijk de hoofdmoot van de opleiding gaan worden met de andere in een aanvullende rol?

De duurste is in ieder geval e-learning. Ik ken de prijs ervan niet maar ik weet wel wat de Training Kit kost: zo’n 50 tot 60 euro per module. Lijkt me heel sterk dat je twee-drie maanden toegang tot een e-learning site voor krijgt. Afgezien nog van het feit dat je eigenlijk een kabel of adsl internet verbinding voor nodig hebt. Voor een module zit je toch al snel 40 avonden ingelogd, als je dan per uur telefoontikken moet betalen dan ben je flink de sigaar.
Ik weet ook wat hipper is: mijn werkgever krijgt zelfs subsidie van de EU voor het e-learning. Zinloze subsidie. Mijn werkgever zat niet om het geld verlegen, zelfs in de slappe tijd heeft het altijd een keurige winst gedraaid. Er is ook niet echt een schreeuwende maatschappelijke behoefte aan mensen met deze Microsoft opleidingen. Eigenlijk zijn er mensen zat, deze cursussen zijn meer bedoeld om een meerwaarde te creëren zodat je je wat onderscheid van de grote massa. En het fenomeen e-learning als zodanig lijkt me ook niet echt hulpbehoevend. Er zijn genoeg initiatieven op dit gebied en als ze voordelen blijken te hebben dan ontwikkeld zich dat vanzelf wel verder.

Ik heb nu een module gedaan waarbij ik de beide trajecten heb gevolgd. Veel ervaring is dat niet maar de conclusie kan ik nu al wel trekken. Er is namelijk een heel duidelijke winaar en dat is het traditionele boek. Van e-learning betwijfel ik of het ook maar een nuttige aanvulling is; mischien is het gewoon tijdverspilling.

Je begint in het boek te lezen bij hoofdstuk een, doet een hoofdstuk per avond en wanneer je het laatste hoofdstuk gehad hebt dan weet je dat je alles hebt gehad dat je moet weten. Ik bedoel: dit is de officiële training kit van de Microsoft Press, niet? Je onderstreept al lezend de belangrijkste zinnen, zet nog wat uitroeptekens en opmerkingen in de kantlijn en zo maak je voor jezelf een verkorte, bewegwijzerde route door de stof. Zo kun je in een of twee avonden nog eens door het hele boek heen lopen.
Daarna wat trainingsvragen doen. Op basis daarvan nog wat nalezen en onderstrepen. Een paar avonden voor het examen nog een keer door het boek en wat weetjes en rijtjes die je domweg uit je hoofd moet kennen erin stampen. Klaar ben je, en mijn ervaring is dat het dan meestal ook wel goed komt.

E-learning is anders. Ook daat begin je met hoofdstuk een en probeer je een hoofdstuk per avond te doen. Alleen waren er in dit geval 24 hoofdstukken ipv de 14 van het boek. Bovendien lukte het van geen kant om een hoofdstuk per avond te doen. Vaak deed je twee volle avonden over een hoofdstuk, bijna altijd meer als een. Elke hoofdstuk bestond namelijk uit een serie schermen met tekst. Elk scherm werd alinea voor alinea opgebouwd. Na de eerste alinea gelezen had druk je op een knop met je muis en dan verschijnt de tweede. Als het scherm vol is krijg je een volgende te zien, tenminste de eerste alinea weer. De tekst wordt ondertussen ook opgelezen door een afwisselend mannelijke of vrouwelijke stem. Al met al vreet het tijd. Makkelijk twee of drie keer zoveel als het boek.
Hoeveel blijft hangen? Valt tegen. Ik had gehoopt dat je de stof beter op zou nemen omdat die niet alleen op het scherm te lezen was maar ook uitgesproken werd. Iets wat door je ogen en oren naar binnen komt blijft allicht beter plakken dat iets wat alleen via de ogen gaat.
Helaas niet. Echt slecht gaat het niet, na de eerste keer lezen van een boek blijft ook niet vreselijk veel hangen, maar omdat het allemaal zolang duurt krijg je dat de stof van de eerste hoofdstukken al weer een stuk is weggezakt als je bij de laaste bent.

Na de eerste lezing word het verschil nog duidelijker. Je kunt bij e-learning nu eenmaal niets onderstrepen dus het snel nog eens doornemen gaat niet. Ik zat echt na het scherm te staren: wat nu? En eigenlijk is er hierna niets meer. Je kunt kiezen tussen alles helemaal overnieuw doen of naar de trainingsvragen. Bladeren in de stof of er doorheen skimmen gaat niet. Er was een optie om de tekst van de cursus integraal uit te printen maar dat leverde een stapel printjes op twee keer zo dik als het boek en niet half zo leesbaar.

Teleurstellend was ook dat er heel weinig interactieve inhoud in onze e-learning site zat. Geen simulaties en animaties. Of heel weinig in ieder geval. Wel veel plaatjes maar geen die echt iets toevoegden. Wat computers met lijntjes ertussen en spannende teksten als ‘Server’ en ‘Workstation’ ernaast. Misschien speelt hier ook een rol dat ik veel praktijkervaring heb: ik kan me goed voorstellen hoe netwerken en zo in elkaar zitten, daar heb ik geen plaatjes meer bij nodig.

Voor de hoofdmoot van het leren is het boek dus vele malen efficiënter dan e-learning. Ik betwijfel zelfs of het een zinnige aanvulling is. Daarvoor duurt het allemaal gewoon te lang. Veel slimmer lijkt me het maken van zoveel mogelijk trainingsvragen. De populariteit van Transcenders is niet voor niets. Van een of twee avonden vragen beantwoorden en dan bestuderen wat er fout gaat leer echt heel veel.
Voor mijn volgende module heb ik me voorgenomen me te beperken tot het boek plus alle trainingsvragen die ik maar te pakken kan krijgen.

Ik heb niet de indruk dat ik allen sta in mijn oordeel over e-learning. Ik denk dat de meeste van mijn collega’s er van afgestapt zijn. Het kost klauwen met tijd en zet geen zoden aan de dijk.

Naschrift:
Het contract met de oude e-learning site is opgezegd. We hebben toegang gekregen tot een andere site. Deze werkt met met een soort video filmpjes met daarnaast wat tekst. Levendiger in ieder geval, maar ik heb na een eerste kennismaking niet de indruk dat het veel effectiever is.