Ik heb nooit veel geloof gehecht aan al de negatieve verhalen over Vista. Exact hetzelfde werd jaren terug geroepen over Windows XP toen dat uitkwam. Trage bloatware, verandering om de verandering, kan niets wat de voorganger ook niet kan. Allemaal eerder gehoord.
Aan de andere kant: voor de upgrade naar Vista is ook geen echte, harde reden zoals er voor die naar XP wel was. Namelijk overstappen van de Win 9x naar de Win NT lijn. Er was daarom vooraf toch wel wat skepsis maar ik moet zeggen dat Vista me overtuigd heeft. Het is weliswaar geen negende wereldwonder maar wel gewoon een flink verbeterde versie van Windows.

Zonder voorkennis ermee aan de slag gegaan betekent natuurlijk een periode van zoeken en gewenning maar na twee avonden kon ik mijn weg vlot vinden. Niet gek. Ik kan me herinneren dat het destijds met XP meer tijd heeft gekost. Nog eerder, met Windows 95, zelfs veel meer. En toen had ik me van tevoren behoorlijk ingelezen.
Aan de positieve kant van de upgrade: al na een half uur of zo beginnen je dingen op te vallen die gewoon beter werken. Wat voorbeelden:

– Map ‘Favorieten’ verplaatsbaar.
In XP is de ‘Mijn Documenten’ map makkelijk te verplaatsen (van C: naar D: bijvoorbeeld). Voor de rest van het profiel is dat veel lastiger. Voor het grootste deel is dat geen probleem maar in het profiel zit wel de map ‘Favorieten’ en die wil ik graag bij ‘Mijn Documenten’ op een aparte schijf hebben.
Blijkt dat in Vista je heel makkelijk een aantal standaard mappen ergens anders kunt neerzetten. Waaronder de map ‘Mijn Documenten’, maar ook ‘Favorieten’. Het Outlook .pst bestand verplaats ik altijd al naar ‘Mijn Documenten’ en zo heb ik alles bij elkaar wat ik wil bewaren. De rest van de profiel meuk blijft op C: staan, dat mag weg bij herinstallatie.

– Map ‘Openbaar’ beter zichtbaar.
XP heeft ook al een map ‘Openbaar’ die bedoeld is voor documenten die gedeeld worden door de verschillende gebruikers van een PC. Hij is benaderbaar door flink te spitten in het FileOpen dialoogvenster en voor de rest nauwelijks.
In Vista is hij wel door de hele interface door zichtbaar. En hij is (toegegeven, vrij lastig) te verplaatsen. Naar bijvoorbeeld dezelfde directory waar alle ‘Mijn Documenten’ en ‘Favorieten’ ook al staan.

– Probleem haperende Start menu opgelost.
Een van mijn persoonlijke ergernissen met elke Windows versie vanaf Windows 95. Wanneer je door het Start menu heen navigeert klappen er submenu’s uit. Mij gebeurd het geregeld dat dat uitklappen ineens stokt. Vooral als ik even aarzel, heb ik het idee. Ik moet dan het menu verlaten en opnieuw beginnen met navigeren naar waar ik wil wezen. Andere mensen heb ik er eigenlijk nooit zo over gehoord maar ik erger me er behoorlijk aan. En dat al sinds 1995.
Aangezien Vista de uitklappende menu’s niet meer gebruikt is deze ergernis nu eindelijk voorbij. Het oude systeem vond ik er beter uitzien (het nieuwe is wat claustrofobisch en lelijk met een scrollbar die opeens midden in je Start menu opduikt) maar de Vista versie werkt tenminste zonder haperen.

– Configuratie scherm overzichtelijker.
Het in Windows XP geintroduceerde in categoriën onderverdeelde configuratiescherm is nog zo’n ergernis. Het was voor mij altijd een doolhof. Ik kon maar niet onthouden onder welke categorie welke opties zaten. Uiteindelijk ben ik het configuratiescherm als submenu in het Start menu gaan gebruiken maar dat heeft (zie hierboven) ook zijn nadelen.
Het Vista configuratiescherm heeft ongeveer hetzelde aantal catogriën maar geeft bij elke categorie direct ook de meest gebruikte opties. Daardoor is het wat groter en zit er wat meer tekst in maar je hebt ook direct een idee wat voor soort opties er in elke categorie zitten.
Wat voor het configuratiescherm geld geld ook voor de meeste dialoogvensters. Ze zijn groter geworden met langere teksten en meer opties. Goede zaak. Kort en bondig is mooi. Duidelijk en niet mis te verstaan is beter.

– Explorer
Hier had ik mijn meeste twijfels. Ik wist dat de ‘Up’ knop verdwenen was en vervangen door een ‘breadcrumb’ navigatie dinges en was er helemaal niet gerust op. Ik gebruikte de eigenlijk nooit het mappen structuur deelvenster links in de Explorer. Voor het navigeren maakte ik hevig gebruik van die ‘Up’ knop die nu verdwenen is. En je kunt hem niet eens meer terug krijgen: zo’n optie is er niet.
Nog steeds verbaasd moet ik nu zeggen dat ik hem eigenlijk nooit gemist heb. Het werkte vanaf de eerste minuut ( vooruit: de tweede) gesmeerd. Er was even een momentje toen ik een lang pad uit de de adresbalk wilde kopiëren: dat leek niet meer te kunnen want op de plaats van de adresbalk heb je nu dat ‘breadcrumb’ ding. Thuis is dat nog wel te doen maar ik moet er niet aan denken dat ik het knippen en plakken van paden moet missen op het werk.
Gelukkig kreeg ik snel door dat je met een muisklik de adresbalk tijdelijk weer terug kunt krijgen. In Redmond hebben ze het probleem kennelijk ook gehad.

– UAC
Geen populair onderdeel van Vista maar ik vind het geweldig. Ik werk al jaren als standaard gebruiker onder XP en dan heb je het probleem dat sommige dingen geen ‘Uitvoeren als..’ optie hebben. Heel vervelend. In dezelfde Windows 2000 waarin het ‘Run as…’ debuteerde werd ook de .mmc architectuur geïntroduceerd waarbij je dat dus niet zomaar kunt gebruiken. Aangezien de configuratie items .cpl ook al niet gebruikt konden worden met ‘Run as…’ vroeg je je af op de rechterhand van Microsoft wel wist wat de linkerhand deed.
UAC helpt dit probleem helemaal de wereld uit. Gewoon klikken en als er beheerders rechten nodig zijn vraagt hij er wel om. Op de  laptop werkt het helemaal gesmeerd. Daar zit een vingerafdruklezer op en ik heb mijn rechter wijsvinger aan mijn gewone gebruikers account verbonden en mijn linker wijsvinger aan een beheerders account. Zo’n UAC prompt is dan echt een fluitje van een cent.

Ik gebruik Vista nog maar een maandje twee. Ik heb nog lang niet alles gezien of gebruikt. Er moet ook een ‘synchronisatie center’ of zo zitten die ik nog niet gebruikt heb. Er zullen ongetwijfeld ook dingen zijn die ik nooit zal gebruiken. Maar van wat ik ervaren heb is het een prima versie van Windows met allerlei verbeteringen erin (misschien zou ik ook nog de ‘ouderlijk toezicht’ functie moeten noemen, werkt ook heel aardig). Heeft wat hogere hardware eisen als XP, vooral op gebied van intern geheugen. Maar als je de hardware hebt: waarom zou je dan XP nemen als je Vista kunt krijgen?